نکات ایمنی آزمایشگاه در هنگام کار با تجهیزات و مواد شیمیایی

نکات ایمنی آزمایشگاه در هنگام کار با تجهیزات و مواد شیمیایی

نکات ایمنی در آزمایشگاه برای حفظ امنیت و سلامتی کارکنان اهمیت بسیاری دارد. رعایت این نکات به تنهایی ضامن سلامتی افراد نمی باشد اما می تواند احتمال بروز خطر در زمان حوادث گوناگون تا اندازه زیادی کم می کند.

خطرات همیشه در آزمایشگاه ها در کمین هست و همچنین غیر قابل پیش بینی است که در طول انجام فعالیت ها و آزمایش های مختلف چه اتفاقاتی ممکن است رخ دهد. اما هوشیاری و دقت در انجام کارها و رعایت نکات ایمنی در آزمایشگاه تا حد زیادی از این خطرات می کاهد.

در اکثر موارد هنگامی که حادثه ای در آزمایشگاه رخ می دهد به دلیل بی توجهی به موارد ایمنی و عدم رعایت نکات ایمنی در آزمایشگاه می باشد. هنگامی که وارد آزمایشگاه می شوید باید از خطراتی که در این مکان ممکن است برای شما رخ دهد آگاهی کامل داشته باشید.

بیشتر بخوانید: آنالیز مواد آرایشی و بهداشتی

نکاتی مهم در مورد ایمنی کار با مواد شیمایی

1. در نزدیکی مواد و سموم شیمایی، هرگز چیزی نخورید.

2. در صورت مواجهه شدن با علام هشدار دهنده در یک محل، به سرعت از محل دور شوید.

3. سم های افت کش مواد شیمیایی هستند که برای از بین برد آفت در زمین های کشاورزی از آن استفاده می شود.

4. مواد و سموم شیمیایی را باید از تماس با چشم، دهان، و پوست دور نگه داشت.

5. از تنفس و استشمام مواد سمی جداً خودداری کنید.

6. سموم را از مواد خوراکی و شیمیایی دور نگهداری کنید.

7. همیشه پر چسب روی ماده شیمیایی را مطالعه کنید.

8. در زمان استفاده از سم یا ماده شیمیایی، از لباس محافظ مناسب استفاده کنید.

9. پس از استفاده و کار با سموم آفت کش یا ماده ی شیمیایی دیگر، دستان خود را با آب و صابون به خوبی بشویید.

10. در صورت هر گونه سر درد و گیجی، محل را به سرعت ترک کنید.

11. از دیگر نکات ایمنی در آزمایشگاه این است که موهای خود را هنگام کار بپوشانید و اگر موهای بلندی دارید حتما آنها را جمع کنید و از باز گذاشتن آنها خودداری کنید. زیرا موی بلند نیز مانند لباس های گشاد احتمال دارد در اثر تماس با حرارت آتش بگیرد یا به مواد شیمیایی آلوده شود و یا باعث حواس پرتی شما شود.

12. از گوش دادن به رادیو , موسیقی و سایر دستگاه های صوتی در آزمایشگاه خودداری کنید. زیرا ممکن است باعث غفلت شما از محیط اطراف شده و یا نتوانید به درستی توضیحات مسئول آزمایشگاه را بشنوید.

13. عدم استفاده از لنز در آزمایشگاه بسیار اهمیت دارد؛ زیرا عینک های آزمایشگاهی از پاشیدن مایعات به درون چشم جلوگیری می کنند، اما از چشم در مقابل بخارات ناشی از مواد سمی محافظت نمی کند. و این بخارات می توانند رطوبت چشم را به خود جذب نمایند. از این رو برای برداشتن لنز ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.

14. در آزمایشگاه از کفش های بسته و مقاوم استفاده کنید، تا در صورت ریختن مواد شیمیایی روی پا، صدمه ای به پوست و پا وارد نیاید. همچنین نباید در این محیط از کفش های پاشنه بلند و صندل و یا دمپایی استفاده نمایید.

15. در محیط آزمایشگاه نباید از شلوارک یا دامن کوتاه استفاده شود، زیرا ریختن مواد شیمیایی خطرناک روی پوست بدن می تواند خطرناک باشد و باعث سوختگی یا جراحت شود.

16. از هر گونه جواهرات، انگشتر، ساعت و … در محیط آزمایشگاه خودداری کنید، زیرا با جذب بخارات سمی ممکن است باعث بروز خارش و التهاب در پوست شوند.

17. از مسائل مهم رعایت نکات ایمنی این است که از پوشیدن لباس های گشاد و آویزان در محیط آزمایشگاه خودداری کنید زیرا در حین کار با حرارت و یا چراغ بونزن ممکن است گوشه لباستان آتش بگیرد و و باعث سوختگی شود.

بیشتر بخوانید: مفهوم دقت و صحت در آزمایشگاه

رعایت نکات ایمنی با پوشیدن لباس کار مناسب

از اصلی ترین نکات ایمنی در آزمایشگاه این است که هنگام کار در چنین محیط هایی از لباس کار و لباس ایمنی مناسب استفاده نماییم. لباس کار فقط مختص به پوشیدن لباس مخصوص نیست بلکه شامل مواد متعددی است که بسته به نوع کاربری آزمایشگاه و فعالیت هایی که انجام می شود می تواند متفاوت باشد.

تجهیزات ایمنی در آزمایشگاه ها

 تجهیزات ایمنی که باید در آزمایشگاه ها موجود باشد شامل:

• کپسول آتش نشانی

• محلول های شست و شوی چشمی

• دوش و چشم شوی اضطراری

• پتو مخصوص خاموش کردن آتش

و سایر مواد مورد نیاز برای رعایت نکات ایمنی برخوردار باشد.

از دیگر نکات ایمنی در آزمایشگاه آشنا بودن پرسنل با نحوه مواجه با خطر و استفاده از تجهیزات ایمنی است. کارکنان آزمایشگاه باید با محل قرار گرفتن وسایل ایمنی و نحوه استفاده از آنها آشنا باشند تا در صورت نیاز بتوانند از آنها استفاده نمایند. هنگام پاشیدن مواد شیمیایی خطرناک به درون چشم باید از دوش و چشم شوی اضطراری استفاده نمود.

بیشتر بخوانید: شاخص‌های مهم در آنالیز عسل

نصب هود مناسب

نصب هود آزمایشگاهی از مهمترین اقدامات در آزمایشگاه ها می باشد.

هود آزمایشگاه یا هود شیمیایی می تواند بخارات ناشی از مواد شیمیایی خطرناک را جذب نموده و یا به خارج از فضا منتقل نماید. در صورت انجام فعالیت هایی که در حین آن بخارات بد بو، اسیدی، خورنده و سمی متصاعد می شود باید از مدل هود آزمایشگاهی مناسب برای رعایت نکات ایمنی در آزمایشگاه استفاده نمایید.

از مهمترین انواع فیوم هود ها:

• هود میکروبی یا هود لامینار

• هود بازویی

• هود کانوپی

نکته مهم: انتخاب هود مناسب بستگی به کاربری آزمایشگاه و نیاز آن دارد.

رعایت ایمنی هنگام ریختن مواد شیمیایی

در صورتی که هنگام کار با مواد شیمیایی باعث ریختن آن ها شدید بهتر است بدانید که این مواد خطرناک هستند و ممکن است باعث مسمومیت، سوختگی یا حتی مرگ شوند.

در این صورت هر چه سریعتر باید اقدامات و نکات ایمنی در آزمایشگاه را انجام دهید.

1. حتما به مسئول آزمایشگاه خبر دهید تا به شما در انجام نکات ایمنی هنگام چنین اتفاقاتی کمک نماید.

2. در صورتی که مواد شیمیایی روی لباس تان ریخت با احتیاط آن را خارج کنید و قسمتی از پوست تان که با مواد شیمیایی آلوده شده است را با مقدار زیادی آب بشویید. در صورت نیاز دوش اضطراری بگیرید. و سر و بدن و صورت خود را با دقت بشویید.

3. اگر لباس شما با مقدار زیادی از مواد شیمیایی آلوده شده باید با لباس زیر دوش اضطراری بروید و هم زمان که آب در حال ریختن است لباس خود را خارج کنید.

4. در صورت ریختن مواد شیمیایی روی میز، صندلی و … باید سریعتر پاک شوند. می توانید از سدیم بی کربنات و استیک اسید رقیق به عنوان خنثی کننده اسیدها و بازها استفاده کنید. اسید ها و بازها را قبل از تمیز کردن خنثی نمایید.

5. توجه داشته باشید که فلزهای سنگین مثل سرب مواد بسیار خطرناکی هستند و بدن شما قادر به دفع آنها نیست پس در صورت ریخته شدن این فلزات مثل سرب حتما مسئول آزمایشگاه را خبر نمایید.