تجهیزات و لوازم آزمایشگاهی + کاربرد آن ها - دقیق شیمی آزما

لوازم آزمایشگاه و تجهیزات ایمنی

اولین قانون در آزمایشگاه های شیمی، حفظ ایمنی است. در برخی موارد، افراد با رعایت نکردن نکات ایمنی،‌ هم خودشان و اطرافیان را به خطر می ‌اندازند. با تبعیت از دستورالعمل ‌های ایمنی در آزمایشگاه شیمی، می ‌توان از بروز خطرات بسیاری جلوگیری کرد.

استفاده از عینک ایمنی در آزمایشگاه ‌های شیمی الزامی است. عدم استفاده از عینک ایمنی سبب التهاب چشم‌ ها و در مواردی نابینایی می ‌شود چرا که به هنگام کار با اسید و انتقال آن به ظروف دیگر، ممکن است قطراتی از آن به چشم برخورد کند که نابینایی را به همراه خواهد داشت. در مواردی که احتمال کار با مواد خورنده آزمایشگاهی وجود دارد، استفاده از دستکش لاتکس توصیه می ‌شود.

همچنین استفاده از روپوش آزمایشگاه برای حفاظت در برابر پاشیده شدن مایعات اسیدی و بازی، از لوازم ضروری آزمایشگاه شیمی به شمار می ‌رود. اگرچه پوشیدن کفش ایمنی ضروری نیست، اما باید از پوشیدن کفش ‌های رو باز مانند صندل اجتناب کرد.

آزمایشگاه دقیق شیمی با داشتن مجهزترین دستگاه ها و تجهیزات آزمایشگاهی به صورت کاملا تخصصی تمامی آزمایشات را انجام می دهد. برای اطلاع از خدمات ما با شماره 09129483137  تماس حاصل کنید.

معرفی لوازم و تجهیزات آزمایشگاهی

بِشر

«بشر» (Beaker)، معمول‌ ترین ظرف بین لوازم آزمایشگاه شیمی است. برای مخلوط کردن، هم زدن و حرارت دادن مواد شیمیایی، از بشر استفاده می ‌شود. برای سادگی انتقال مایعات، بشرها دارای لبه ‌های خمیده هستند. اگرچه این وسیله برای اندازه‌گیری حجم بکار نمی ‌روند اما به صورت مدرج و در اندازه ‌های مختلف در آزمایشگاه ‌های شیمی وجود دارند.

به دلیل لبه خمیده بشرها، این ظروف بدون درب هستند. برای جلوگیری از آلودگی مواد داخل آن ها یا پاشیده شدن، از شیشه ساعت به عنوان درب این ظروف استفاده می ‌شود.

ارلن بوخنر

«ارلن بوخنر» (Büchner Flask) یا ارلن تخلیه، همانند ارلن معمولی است با این تفاوت که یک لوله موسوم به لوله تخلیه در بالای آن قرار دارد که در انتهای خود دارای امکانی برای متصل شدن نوعی پمپ موسوم به پمپ خلآ است. این نوع از لوازم آزمایشگاه به طور معمول برای فیلتر کردن نمونه ‌ها استفاده می ‌شوند.

بیشتر بخوانید: آنالیز دقیق و اصولی فلزات در دقیق شیمی آزما

بالن فلورانس

«بالن فلورانس» (Florence Flask)، یک ظرف ته ‌گرد شامل دهانه باریک و بلند است. این ظرف برای نگهداری، حرارت دادن و هم‌ زدن مایعات استفاده می شود. به دلیل ساختار این ظرف، می ‌توان از درپوش‌ های شیشه ‌ای برای نگهداری مایعات استفاده کرد. همانند ارلن و به دلیل احتمال شکستن شیشه، بالن فلورانس را نباید با درپوش حرارت داد.

لوله آزمایش

«لوله آزمایش» (Test Tubes)، لوله ‌ای شیشه ‌ای با انتهای گرد برای نگهداری نمونه با حجم کم است. از لوله آزمایش برای بررسی ‌های کیفی نمونه ‌ها و مقایسه آن ها استفاده می ‌شود. این لوازم آزمایشگاه، بیشتر در آزمایشگاه ‌های بیوشیمی مشاهده می شود چرا که در آن ‌ها، مقایسه و بررسی تعداد زیادی از نمونه ‌ها انجام می ‌گیرد. لوله ‌های آزمایش به سادگی با استفاده از درپوش‌ های لاستیکی مهر و موم می ‌شوند.

به طور معمول، برای نگهداری این نوع از لوازم آزمایشگاه، از قفسه‌ های مخصوص استفاده می ‌شود. در مورادی که لمس لوله‌ های آزمایشگاهی خطرناک است، برای جابجایی آن ها از انبرک‌ های مخصوص این کار بهره می‌ گیرند.

شیشه ساعت

«شیشه ساعت» (Watch Glasses)، ابزارهای شیشه ‌ای لنز مانندی هستند که برای نگهداری مقادیر بسیار کمی از مواد جامد و مایع بکار می ‌روند. در آزمایش‌ هایی که با تبخیر همراه است به عنوان درپوش ظروف استفاده می ‌شود.

بیشتر بخوانید: تعیین درصد خلوص اسید سولفوریک

بوته چینی

«بوته چینی» (Crucible) برای حرارت دادن مواد در دماهای بالا کاربرد دارد.

قیف

«قیف» (Funnel) در آزمایشگاه، همانند بسیاری از قیف‌ های دیگر است با این تفاوت که به منظور کار با لوازم آزمایشگاه تولید شده است. قیف‌ ها برای انتقال سریع مایعات به ظروف مختلف کاربرد دارند. قیف ‌های آزمایشگاهی در شکل ‌های لوله بلند و لوله کوتاه تولید و به صورت پلاستیکی یا شیشه ‌ای عرضه می‌ شوند. این قیف ‌ها بر اساس نوع مایعی که در آن‌ ها ریخته می‌ شود، در اندازه ‌های مختلف خریداری می ‌شوند.

استوانه مدرج

ابزار اصلی سنجش حجم مایعات در لوازم آزمایشگاه شیمی، «استوانه مدرج» (Graduated Cylinders) است. این وسایل در اندازه‌ های مختلف تولید و عرضه می‌ شوند. هرقدر قطر استوانه ‌ها کمتر باشد، به منظور سنجش حجمی دقیق ‌تری مورد استفاده قرار می ‌گیرند. مایعات در انتهای استوانه مدرج (مِزور) دارای کمی انحنا هستند که به هنگام خوانش مقدار سنجش حجمی، این مورد کاملا مشخص است و به آن «کوژی سطح مایع» (Meniscus) می‌ گویند.

بیشتر بخوانید: ژنراتور بخار هیدرید چیست 

نکات ایمنی برای سنجش حجمی با لوازم آزمایشگاه

استوانه مدرج یا دیگر لوازم آزمایشگاه که برای سنجش مایعات استفاده می ‌کنید را در یک سطح صاف و همتراز با چشم خود قرار دهید. مایع درون استوانه مدرج شکلی هلال مانند به خود می‌گیرد که در مرکز،‌ ارتفاع آن کمتر و در دیواره‌های استوانه بیشتر است. برای قرائت صحیح،‌ پایین‌ ترین ارتفاع را به عنوان محل سنجش قرار دهید.

بالن ته گرد

از «بالون ته ‌گرد» (Round Bottom Flask) برای حرارت دادن، تقطیر و نگهداری مایعات استفاده می‌ شود. گرد بودن انتهای این بالون ‌ها عاملی است تا مایع در داخل آن به طور یکنواخت حرارت ببیند. به همین دلیل از بالون ‌های ته ‌گرد برای فرآیندهای حرارتی مثل تقطیر بیشتر استفاده می ‌شود. همچنین این شکل از بالون ‌ها مقاومت بیشتری در مقابل شکستن تحت شرایط خلا دارند.

بالن تقطیر

بالون تقطیر مشابه بالون ته گرد به همراه یک لوله باریک در دهانه آن است. از این بالون به منظور تقطیر مایعات بر اساس نقطه جوش استفاده می ‌شود.

دسیکاتور

«دسیکاتور» (Desiccator) یا دکانتور محفظه ‌ای عایق برای نگهداری موادی مانند کبالت (III) کلرید با فرمول (COCl2)(COCl2) است. در داخل دسیکاتور، موادی به نام «دسیکانت» (Desiccants) وجود دارد که از جذب رطوبت توسط ماده‌ی نگهداری شده جلوگیری می ‌کند. با توجه به اینکه با باز شدن درب دسیکاتور، ماده موجود در آن در معرض هوا قرار می ‌گیرد، از این وسیله در نگهداری موادی – مانند فلزات قلیایی – که به سرعت با هوا واکنش می ‌دهند استفاده نمی ‌شود.

بیشتر بخوانید: اسپكتروفتومتری چیست؟

پیپت

از پیپت‌ ها برای اندازه‌ گیری دقیق حجم یک مایع و انتقال آن به ظرف دیگر استفاده می ‌شود. پیپت‌ ها انواع مختلفی دارند. پیپت مدرج و پیپت حبابدار، دو نوع پرکاربرد از این لوازم آزمایشگاهی هستند. انواع دیگر آن عبارتند از:

• «میکرو پیپت جابجایی هوا» (Air Displacement Micropipettes)

• «پیپت الکترونیکی» (Electronic Pipette)

• پیپت جابجایی مثبت» (Positive Displacement Pipette)

• «پیپت پاستور» (Pasteur Pipette)

• «پیپت ون اسلیک» (Van Slyke Pipette)

• «میکروپیپت شیشه‌ای» (Glass Micropipette)

• لازم به ذکر است که برای پر کردن پیپت از «پوآر» یا «پیپت پر کن» (Pipette Filler) استفاده می ‌شود.

بورت

بورت یک لوله شیشه‌ ای و از بالا بسته است. بورت‌ ها در پایین خود دارای یک شیر کنترل هستند تا میزان مایعات آزاد شده از پایین قابل کنترل باشد. بورت‌ ها به طور معمول در آزمایشگاه به همراه پایه و گیره مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

برای سنجش میزان حجم اضافه شده از یک بورت، باید مقدار اولیه در آن و مقدار نهایی را در محلی یادداشت و در انتها از یکدیگر کسر کنید. برای خوانش دقیق هم مانند موارد بالا، از پایین ‌ترین سطح مایع در لوله استفاده کنید.

اسپاتول

از اسپاتول (قاشقک)، برای برداشتن مواد شیمیایی از ظروف خود استفاده می ‌شود.

دماسنج

«دماسنج آزمایشگاهی» (Laboratory Thermometer) برای سنجش دمای مایعات استفاده می شود. این دماسنج‌ ها می ‌توانند به صورت شیشه‌ ای یا از ترموکوپل ساخته شوند.

پیست

از «پیسِت» (Wash Bottle) یا آبفشان برای شستشوی لوازم آزمایشگاهی همچون لوله‌ های آزمایش و بالون‌ های ته ‌گرد استفاده می ‌شود. عملکرد این بالون ‌ها به صورت فشاری است، یعنی بعد از پرکردن آن‌ ها،‌ با فشار دادن بطری،‌ از لوله متصل به آن، مایع با فشار خارج می‌ شود که برای شستشوی ظروف بکار رود. از پیست در مواردی برای انتقال مایعات نیز بهره می‌ گیرند.

کدهای رنگی مختلفی برای نشان دادن نوع مایع داخل پیست مورد استفاده قرار می‌ گیرد. مثلا رنگ قرمز برای استون، سفید برای اتانول یا «سدیم هیپوکلریت» NaClONaClO، سبز برای متانول،‌ زرد برای «ایزو-پروپانول» (CH3CHOHCH3)(CH3CHOHCH3) و آبی برای آب مقطر مورد استفاده قرار می گیرد.